Trước đây, ngày 5/8/1991, Hội đồng Bộ trưởng đã ban hành Nghị định số 424/HĐBT quy định về việc các bên nước ngoài và phương tiện nước ngoài và nghiên cứu khoa học ở các vùng biển nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Tuy nhiên, do được ban hành cách đây 20 năm và trước khi Việt Nam trở thành thành viên của Công ước của Liên hợp quốc về Luật biển năm 1982 nên các quy định trong văn bản này có những nội dung không còn phù hợp với thực tế, một số nội dung không phù hợp với Công ước của Liên hợp quốc về Luật biển năm 1982 và nhiều căn cứ để ban hành văn bản này đến nay đã hết hiệu lực. Vì vậy, việc xây dựng và ban hành Nghị định quy định chi tiết việc cấp phép cho tổ chức, cá nhân nước ngoài tiến hành nghiên cứu khoa học trong vùng biển Việt Nam để thay thế Nghị định 242 là hết sức cần thiết.
Sau khi được giao chủ trì xây dựng Nghị định mới, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã phối hợp với các Bộ, ngành, cơ quan ở Trung ương và các địa phương triển khai các công việc như: thành lập Ban soạn thảo và Tổ biên tập Nghị định với sự tham gia của các Bộ, ngành, cơ quan liên quan; tổ chức các hội nghị, hội thảo với các Bộ, ngành, địa phương, các chuyên gia, nhà khoa học, nhà quản lý để thảo luận về nội dung của dự thảo Nghị định; tổ chức lấy ý kiến góp ý bằng văn bản của các Bộ, ngành, cơ quan liên quan và các địa phương…
Nghị định quy định chi tiết việc cấp phép cho tổ chức, cá nhân nước ngoài tiến hành nghiên cứu khoa học trong vùng biển Việt Nam gồm 04 Chương 23 điều: Chương I về Quy định chung (09 điều); Chương II về Cấp, sửa đổi, bổ sung, gia hạn, cấp lại giấy phép, văn bản chấp thuận nghiên cứu khoa học (08 điều); Chương III về Đình chỉ hoạt động nghiên cứu khoa học, thu hồi, chấm dứt hiệu lực giấy phép, văn bản chấp thuận nghiên cứu khoa học (03 điều); Chương IV về kiểm tra, giám sát và điều khoản thi hành (03 điều).
Tại cuộc họp, các đại biểu đã thảo luận về một số vấn đề cần làm rõ hơn trong dự thảo Nghị định như: các hình thức cấp phép nghiên cứu khoa học trong vùng biển Việt Nam cho tổ chức, cá nhân nước ngoài (gồm 2 hình thức: giấy phép và văn bản chấp thuận nghiên cứu khoa học); thời hạn của giấy phép, văn bản chấp thuận nghiên cứu khoa học; các trường hợp từ chối cấp giấy phép; các trường hợp đình chỉ nghiên cứu khoa học; thời gian giải quyết hồ sơ xin cấp giấy phép…
Phát biểu tại cuộc họp, Thứ trưởng Chu Phạm Ngọc Hiển cho biết, Việt Nam có bờ biển dài và vùng biển rộng lớn chứa đựng nguồn tài nguyên đa dạng và phong phú. Vì vậy, nghiên cứu khoa học biển, hải đảo là chìa khóa để Việt Nam tiến vào đại dương, tiếp cận với những lợi ích to lớn do biển mang lại, là một trong những căn cứ hoạch định cơ chế, chính sách quản lý biển, hải đảo nhằm khai thác, sử dụng tài nguyên biển tiết kiệm, hiệu quả, góp phần phát triển kinh tế, xã hội, bảo đảm an ninh, quốc phòng, bảo vệ môi trường và dự báo ngăn chặn hoặc hạn chế những thảm họa, thiệt hại do thiên tai gây ra.
Thứ trưởng Chu Phạm Ngọc Hiển nhấn mạnh, Nghị định quy định chi tiết việc cấp phép cho tổ chức, cá nhân nước ngoài tiến hành nghiên cứu khoa học trong vùng biển Việt Nam nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước đối với hoạt động nghiên cứu khoa học biển của các tổ chức, cá nhân nước ngoài tiến hành trong vùng biển Việt Nam; đảm bảo an ninh, chủ quyền quốc gia; đảm bảo tính khả thi và giải quyết được những bất cập, tồn tại trong thực tiễn. Thứ trưởng Chu Phạm Ngọc Hiển đề nghị Tổng cục Biển và Hải đảo Việt Nam tiếp thu những ý kiến của các đại biểu tham dự cuộc họp để hoàn chỉnh dự thảo, chuẩn bị tốt nội dung cho cuộc họp Ban soạn thảo Nghị định sắp tới.
Theo Uỷ ban Biên giới quốc gia - Bộ Ngoại giao