Tham dự hội thảo có ông Nguyễn Văn Cao, Phó bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Thừa Thiên Huế; ông Nguyễn Thái Sơn, UVTV, Trưởng ban Tuyên giáo Tỉnh ủy; bà Nguyễn Thị Ái Vân, TUV, Phó chủ tịch HĐND tỉnh; GS.Trần Tiêu, Chủ tịch Hội đồng Di sản Văn hóa Quốc gia; đại diện lãnh đạo các sở, ngành liên quan cùng đông đảo các nhà khoa học, nhà nghiên cứu lịch sử và văn hóa trong nước và quốc tế. 

TS. Phan Thanh Hải, Giám đốc Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế cho biết, Hội thảo nhằm chia sẻ kết quả nghiên cứu giữa Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế và Viện Nghiên cứu Đô thị và Vùng - Đại học Waseda (Nhật Bản) về những giá trị, đặc điểm và tiềm năng của cảnh quan văn hóa và môi trường lịch sử - sinh thái tại khu vực lăng tẩm hoàng gia triều Nguyễn gắn liền với khu vực thượng nguồn sông Hương từ năm 2014 đến nay. Đồng thời, trao đổi ý kiến giữa các chuyên gia với các nhà quản lý, các học giả, các nhà nghiên cứu về quan điểm bảo vệ vùng đệm cảnh quan văn hóa nhằm mục đích bảo vệ tính toàn vẹn, duy trì và phát triển bền vững các giá trị văn hóa - lịch sử, cảnh quan, môi trường của các lăng tẩm hoàng gia triều Nguyễn gắn liền với khu vực thượng nguồn sông Hương.

Đặc biệt, kết quả của Hội thảo này cũng là một cơ sở để tỉnh Thừa Thiên Huế xem xét, bổ sung vào hồ sơ tái đề cử Quần thể Di tích Huế với tiêu chí mới là Di sản Cảnh quan Văn hóa Thế giới - Một bước tiến nhằm bảo vệ toàn diện hơn các giá trị của di sản vắn hóa Huế. Đồng thời, hoàn thiện việc xây dựng hồ sơ tái đề cử vinh danh một lần nữa Quần thể Di tích Huế là Di sản Cảnh quan Văn hóa Thế giới theo khuyến nghị của UNESCO và Bộ VH-TT&DL trong những năm gần đây.

Theo kết quả nghiên cứu của Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế và Viện Nghiên cứu Đô thị và Vùng - Đại học Waseda (Nhật Bản), các cụm công trình kiến trúc quan trọng của kinh thành Huế được quy hoạch dưới thời Nguyễn đều được thiết kế gắn liền với yếu tố cảnh quan phong thủy như hồ nước (hoặc sông, suối..), núi án, núi chầu... Những yếu tố phong thủy như: đồi, núi, sông, hồ,...và hệ thống thủy đạo của mỗi khu lăng tẩm là một mạch nối những yếu tố phong thủy đã tạo nên cảnh quan văn hóa và hệ sinh thái đặc trưng riêng có vùng đất Cố đô Huế. Cụm lăng tẩm hoàng gia Triều nguyễn như lăng Gia Long, lăng Tự Đức, lăng Thiệu Trị, lăng Minh Mạng, lăng Khải Định…được lồng ghép một cách toàn diện và quy tụ quanh hệ sinh thái tự nhiên trải dọc theo thượng nguồn sông Hương từ Kinh thành Huế đến các lăng tẩm Hoàng gia là hệ thống làng mạc dân cư. Hệ thống này, đã tạo ra những giá trị văn hóa vật thể và tinh thần phong phú, bao gồm: sản phẩm nông nghiệp, thế giới tinh thần, thủy lợi, hệ thống quản lý nước và các yếu tố lịch sử, văn hoá, truyền thống đều được lồng ghép vào cảnh quan văn hoá lưu vực sông Hương.

Toàn cảnh hội thảo

Tại hội thảo, ngoài 7 tham luận chuyên môn được trình bày cùng với nhiều báo cáo khoa học của các chuyên gia, nhà nghiên cứu trong nước và quốc tế đã tập trung phân tích, đánh giá một cách khá toàn diện, cụ thể và khoa học về những giá trị, đặc điểm, tiềm năng của cảnh quan văn hóa, môi trường lịch sử - sinh thái khu vực lăng mộ hoàng gia triều Nguyễn gắn liền với lưu vực thượng nguồn sông Hương thơ mộng.

Các nhà nghiên cứu cho rằng, ngay từ khi mới hình thành đến khi trở thành một quần thể hoàn chỉnh, các di tích kiến trúc của kinh thành Huế luôn gắn bó mật thiết với cảnh quan thiên nhiên rộng lớn bao quanh; trong đó dòng sông Hương đã trở thành một nhân tố đặc biệt mang tính kết nối của cả hệ thống. Bởi vậy, việc bảo vệ, bảo tồn và quản lý bền vững di sản văn hóa Cố đô Huế không thể tách rời với việc bảo vệ, bảo tồn cảnh quan thiên nhiên gắn liền với dòng Hương. Ngược lại, bảo tồn hệ thống di tích triều Nguyễn bền vững chỉ khi cảnh quan môi trường thiên nhiên được quản lý, khai thác một cách hợp lý và được bảo vệ một cách triệt để dựa trên luật pháp Việt Nam và các Công ước di sản thế giới. 

Trong phần thảo luận, nhiều ý kiến của các nhà khoa học và quản lý cũng chỉ ra những khó khăn, thách thức trong công tác bảo vệ và bảo tồn, đồng thời đề xuất những giải pháp và định hướng trong quản lý, bảo tồn bền vững hệ thống Quần thể Di sản di tích Cố đô Huế nhằm biến khu vực này thành những sản phẩm du lịch hấp dẫn, đóng góp cho sự phát triển kinh tế - xã hội, nhất là xây dựng đô thị di sản Huế theo hướng cảnh quan, văn hóa, thân thiện với môi trường.

Phát biểu tổng kết tại Hội thảo, GS.Trần Tiêu, Chủ tịch Hội đồng Di sản Văn hóa Quốc gia đã đánh giá cao sự dày công nghiên cứu của các nhà khoa học Nhật Bản cũng như những bài tham luận và những ý kiến đóng góp rất cụ thể, tâm huyết của các nhà khoa học, nhà nghiên cứu lịch sử và văn hóa trong nước. Qua hội thảo, các đại biểu đều khẳng định Cụm lăng tẩm Hoàng gia triều Nguyễn gắn liền với khu vực thượng nguồn sông Hương là một khu vực có giá trị to lớn về nhiều mặt, xứng đáng để được công nhận là Di sản thế giới.

 (Nguồn thuathienhue.gov.vn)