Hoạt động mới của Trung Quốc tại Châu Viên, phần lãnh thổ xa nhất mà Bắc Kinh đóng chiếm trái phép của Việt Nam, được xem là cực kỳ quan trọng. Hai tháp radar được đặt ở phía Bắc và một loạt các cột cao khoảng 20 m đang được triển khai tại một khu vực rộng lớn ở phía Nam. Những cột này có thể dùng để lắp đặt các loại radar cao tần sử dụng để giám sát mặt biển và không phận khu vực phía nam Biển Đông. Bên cạnh một loạt trạm radar này, Bắc Kinh còn cho xây dựng boongke ngầm và hải đăng ở phía Bắc đảo nhân tạo Châu Viên, nhiều tòa nhà và đường băng lên thẳng ở trung tâm, các trang thiết bị liên lạc ở phía Nam và một bến cảng ở điểm cực Tây.

     Ngoài ra, kênh truyền hình Fox News ngày 23/2 dẫn lời các quan chức tình báo Mỹ cho biết Trung Quốc đã triển khai các máy bay tiêm kích trên đảo Phú Lâm thuộc quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam. Theo nguồn tin này, tình báo Mỹ đã phát hiện máy bay tiêm kích thế hệ thứ 4 Shenyang (Thẩm Dương) J-11 và máy bay tiêm kích-ném bom Xian (Tây An) JH-17 trên đảo Phú Lâm, nơi Trung Quốc vừa triển khai tên lửa đất đối không HQ-9. Động thái này được cho là sẽ làm gia tăng căng thẳng trong khu vực.

      Trước các hành động này, giới chức cấp cao Mỹ đã lên tiếng phản đối Trung Quốc quân sự hóa Biển Đông. Trong phát biểu đưa ra ngay trước thềm cuộc gặp Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị tại thủ đô Washington, ngày 23/2, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry tuyên bố hành động quân sự hóa các cơ sở tại Biển Đông sẽ không giúp ích gì cho những nỗ lực giải quyết tranh chấp chủ quyền ở khu vực này. Ngoại trưởng Kerry trong cuộc điều trần trước Ủy ban Đối ngoại Thượng viện cho biết, Washington “khuyến khích giải quyết hòa bình các tuyên bố chủ quyền chồng chéo tại Biển Đông, một mục tiêu rõ ràng khó đạt được bằng hành động quân sự hóa các cơ sở ở vùng biển này”. Chủ tịch Ủy ban Quân lực Thượng viện Mỹ, Thượng nghị sĩ Cộng hòa John McCain đã chỉ trích cách hành xử của Trung Quốc ở khu vực châu Á-Thái Bình Dương, ông McCain kêu gọi Mỹ đẩy mạnh tự do hàng hải trong khu vực. Thượng nghị sĩ hàng đầu của Đảng Dân chủ tại Ủy ban Quân lực Thượng viện Jack Reed đánh giá rõ ràng Trung Quốc không hề có ý định đóng vai trò là “một bên có trách nhiệm” tại châu Á-Thái Bình Dương. Cũng tại cuộc điều trần này, Tư lệnh Bộ chỉ huy Thái Bình Dương của Mỹ, Đô đốc Harry Harris cho rằng, việc Trung Quốc triển khai tên lửa phòng không và hệ thống ra-đa, cũng như xây dựng các đường băng trên Biển Đông “đang làm thay đổi môi trường hoạt động” tại khu vực này.

Theo Uỷ ban Biên giới quốc gia - Bộ Ngoại giao