07/06/2009, 09:39
Khởi sắc và đột phá

PV: Sau năm năm thực hiện Nghị quyết 36 của Bộ Chính trị và một năm thực hiện chỉ thị của Chính phủ về công tác đối với người Việt Nam ở nước ngoài (NVNONN), chúng ta đạt được những gì, thưa ông?

Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Nguyễn Thanh Sơn: Có thể nói, chuyển biến lớn nhất là sự thay đổi tư duy, cách nhìn của các bộ, ngành trong công tác với NVNONN. Đặc biệt là các hoạt động gần đây của Ủy ban đã đem lại những hiệu quả to lớn trong việc vận động bà con hướng về quê hương đất nước.

Bà con trở về càng nhiều, càng hiểu về đất nước, càng nhìn thấy sự đổi thay của đất nước sau 20 năm chúng ta thực hiện chính sách đổi mới. Bà con càng cảm nhận được tình cảm của lãnh đạo đất nước và nhân dân dành cho bà con, và thấy trách nhiệm của mình với đất nước ngày càng lớn hơn.

Chúng ta đã có hàng loạt hoạt động ý nghĩa với quy mô lớn như Chương trình Huyền thoại Côn Đảo, Đại lễ Cầu siêu tại Côn Đảo, Quốc giỗ Hùng Vương, gần đây nhất là Đại lễ Cầu siêu, tưởng niệm anh linh các anh hùng liệt sĩ nhân dịp 50 năm mở đường Trường Sơn.

Hiện nay có khoảng bốn triệu người Việt Nam sinh sống ở nước ngoài, trong đó có tới 400.000 trí thức. Cho đến nay, sự tham gia đóng góp của kiều bào đối với đất nước được thể hiện qua gần 3.000 dự án lớn nhỏ với tổng số vốn đầu tư lên tới hai tỷ USD, trong đó 60 phần trăm dự án làm việc hiệu quả. Trong hai năm gần đây, lượng kiều hối gửi về nước mỗi năm tăng xấp xỉ một tỷ USD.

Những chương trình này đã đáp ứng được đời sống tinh thần, tâm linh và những yêu cầu đòi hỏi về tự do tín ngưỡng của bà con kiều bào ở nước ngoài, giúp các thế hệ kiều bào, trong đó có các bạn trẻ hiểu rõ hơn về lịch sử đấu tranh giải phóng dân tộc của cha ông.

Các chính sách đối với kiều bào đã và đang đạt được những tiến bộ rõ nét như Luật Quốc tịch, Luật Cư trú, chính sách nhà ở, đầu tư, những quy định về hồi hương, thăm thân, những thuận lợi trong việc chuyển kiều hối về nước...

Biểu dương sức mạnh kiều bào

PV: Ông có thể cho biết thêm một số thông tin về hội  nghị người Việt Nam ở nước ngoài toàn thế giới lần thứ nhất vào tháng 11 năm nay?

Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Nguyễn Thanh Sơn:  Đây là lần đầu tiên chúng ta tổ chức một hội nghị với quy mô toàn thế giới. Hội nghị sẽ có những hội thảo chuyên đề về bốn lĩnh vực gồm: đại đoàn kết dân tộc, phát triển và bảo tồn bản sắc văn hóa Việt Nam, tri thức kiều bào với việc phát triển kinh tế Việt Nam, và doanh nhân kiều bào đối với sự nghiệp xây dựng phát triển đất nước. Sẽ có bảy bộ ngành cùng tham gia chủ trì hội nghị.

PV: Đại diện kiều bào về tham dự đại hội sẽ nhận được những hỗ trợ gì?

Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Nguyễn Thanh Sơn: Dự kiến sẽ có khoảng 1.000 đại biểu tham dự hội nghị, trong đó có 600- 700 đại biểu kiều bào. Ban tổ chức sẽ đài thọ toàn bộ chi phí ăn ở, đi lại trong thời gian tham dự hội nghị.

Chúng ta chưa có nhiều tỷ phú như nhiều quốc gia khác, nhưng chúng ta tự hào có gần 400 ngàn trí thức kiều bào, có những nhà khoa học lớn, có những chuyên gia giỏi đang công tác tại các trung tâm kỹ thuật nổi tiếng thế giới.

Sẽ có những chế độ đãi ngộ đặc biệt

PV: Tiềm năng trí thức kiều bào được đánh giá là rất lớn. Chúng ta nói nhiều về việc thu hút chất xám kiều bào, nhưng phải chăng chưa có một chính sách cụ thể, thưa ông?

Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Nguyễn Thanh Sơn: Chúng tôi đang có dự án trình Ban Bí thư về chính sách thu hút trí thức kiều bào. Có thể nói, ngay cả chính sách đãi ngộ của chúng ta đối với tri thức trong nước vẫn còn chưa có bởi vì chúng ta đang còn khó khăn.
Hy vọng trong thời gian tới, các bước đi sẽ cụ thể hơn, các chế độ chính sách rõ ràng hơn thông qua hội nghị người Việt Nam ở nước ngoài toàn thế giới.
Tại đó, chúng ta sẽ được nghe những ý kiến chân thật, cởi mở của chuyên gia, trí thức kiều bào trên cơ sở đó bổ sung cho dự án chúng tôi đã làm.
Thậm chí, chúng tôi cũng đã có dự kiến trình Ban Bí thư những chính sách, chế độ có tính chất đột phá đối với các trí thức kiều bào mà ngay cả đối với các nhà khoa học trong nước có thể chúng ta cũng chưa có.

PV: Ông có thể nói cụ thể về những chính sách được coi là đột phá đó?

Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Nguyễn Thanh Sơn: Ví dụ như đãi ngộ cho chuyên gia trí thức kiều bào trong lĩnh vực năng lượng hạt nhân là bao nhiêu ngàn USD/tháng. Hay như những đề tài khoa học đem lại những hiệu quả thiết thực để góp phần phát triển kinh tế Việt Nam thì có thể trả bao nhiêu.

Chúng ta có thể có chế độ đãi ngộ đặc biệt và trị giá của nó là không giới hạn so với yêu cầu của mỗi nước. Một tham luận của một chuyên gia giỏi về hạt nhân có thể được bên ngoài trả hàng trăm ngàn USD, thậm chí một triệu USD, còn chúng ta có thể trả được bao nhiêu.

Cần phải có chế độ đãi ngộ cụ thể đối với từng sản phẩm mà tri thức kiều bào có thể đóng góp với đất nước. Tất nhiên, cái này chúng ta chưa nêu cụ thể được vì nó còn phụ thuộc vào chính sách, cơ chế của từng bộ ngành.

Sắp tới Ủy ban sẽ tổ chức trại hè cho thanh thiếu niên ở nước ngoài. Trại hè sẽ khai mạc tại Quảng trường Ba Đình, vào thăm quê Bác với chủ đề “Hành trình theo dấu chân Chủ tịch Hồ Chí Minh”. Trại hè cũng sẽ tổ chức tham quan một loạt các địa danh thời chống Mỹ, sau đó hội tụ ở Quảng Trị để dự lễ cầu siêu các anh hùng liệt sĩ tại nghĩa trang đường 9 và tham dự chương trình giao lưu đặc biệt tại Quảng Trị với sự tham gia của đại diện các cơ quan ngoại giao ở Hà Nội.

Chẳng hạn, Bộ Tài chính đưa ra một chế độ, chính sách, Bộ Kế hoạch & Đầu tư quản lý các dự án đầu tư trong và ngoài nước lại có chế độ, chính sách khác, rồi Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội, Bộ Khoa học và Công nghệ lại có chế độ khác.

Chúng tôi đã tham khảo các bộ ngành về đề án thu hút chất xám kiều bào, chế độ đãi ngộ trí thức kiều bào. Các bộ, ngành đều nhất trí rằng cần phải trình Chính phủ theo từng đề án, từng đề tài mà trí thức kiều bào đóng góp cho sự nghiệp đất nước. Hiệu quả đến đâu thì đãi ngộ đến đó.

Sau hội nghị, chúng ta sẽ căn cứ vào yêu cầu của bên ngoài và thực lực bên trong để xây dựng chính sách thu hút chất xám kiều bào rõ nét, cụ thể hơn với từng lĩnh vực mà chúng ta mong muốn.

Thêm nhiều Tổng hội người Việt ở nước ngoài

PV: Công việc khảo sát và xây dựng dữ liệu về người Việt Nam ở nước ngoài, xúc tiến thành lập hội đoàn người Việt ở các địa bàn để không có vùng trống, vùng trắng được thực hiện đến đâu, thưa ông?

Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Nguyễn Thanh Sơn: Việc thành lập hội người Việt Nam ở nước ngoài đã và đang triển khai rất tích cực với sự phối hợp chặt chẽ với các cơ quan đại diện của chúng ta ở nước ngoài. Chúng tôi thấy rằng, nếu muốn có cộng đồng đoàn kết, gắn bó họ với đất nước thì phải có tổ chức.

Kinh nghiệm từ hai cuộc kháng chiến chống Pháp, Mỹ cho thấy các hội đoàn kiều bào có định hướng của Đảng và Nhà nước thì hiệu quả đem lại hai phía đều cao.

Tức là họ vừa đoàn kết hướng về quê hương đất nước, vừa đoàn kết gắn bó với nhân dân sở tại, là cầu nối cho quan hệ hữu nghị giữa Việt Nam với quốc gia mà họ đang sinh sống.

Và cộng đồng người Việt Nam ở quốc gia đó vững mạnh cũng góp phần vào sự phát triển kinh tế, xã hội của nước sở tại, giữ vững ổn định đời sống xã hội.

Tới đây, Tổng Hội người Việt tại Nhật Bản sẽ được hình thành sau khi chúng ta có Tổng hội người Việt ở Lào, Campuchia, Thái Lan. Sau Tổng hội người Việt Nam tại Nhật Bản sẽ là Tổng hội người Việt tại Đức.

Với các nước khác, chúng tôi đang vận động bà con, trước hết là thành lập các chi hội cơ sở. Chúng tôi cũng đang tiếp tục tìm hiểu về những địa bàn có bà con người Việt sinh sống.
Trước đây, có 94 quốc gia và vùng lãnh thổ có bà con người Việt sinh sống. Cho tới giờ, con số đã lên tới 101. Điều đó cho thấy việc xóa vùng trắng,vùng trống các hội đoàn người Việt Nam ở nước ngoài có hiệu quả./.

Nguồn: www.mofa.gov.vn